Trening mentalny w sporcie – fakty i mity
Luty został ogłoszony miesiącem treningu mentalnego w sporcie. W związku z tym dziś w pierwszej instrukcji do naszej gry OdporniMentalnie.pl zajmiemy się najczęstszymi mitami dotyczącymi treningu mentalnego.
Na końcu tego artykułu znajdziecie wywiad z Beatą Kaczor, „Kaczką”, Dyrektorką Ośrodka Nauczycieli im. Majki Jeżowskiej, współtwórczynią Akademii Edukacji i Rozwoju Majki Jeżowskiej. Beata jest trenerką mentalną po szkole Akademii Treningu Mentalnego Jakuba Bączka oraz absolwentką psychologii przywództwa, którą ukończyła pod skrzydłami Jacka Santorskiego. Jest też couchem po ICF Vancouver oraz trenerką biznesu ze stajni Elżbiety Sołtys. Treningiem mentalnym zainteresowała się, będąc tancerką zawodową. Praktykuje go już od 20 lat.
Wątpliwości, które dziś rozwiejemy, są tylko małym fragmentem z całej „puszki” faktów i mitów na temat treningu mentalnego, które możemy znaleźć w internecie.
Ćwiczenie 🙂
Zaznacz przy każdym poniższym twierdzeniu: prawda lub fałsz?
Po przeczytaniu artykułu lub odtworzeniu nagrania wideo możesz sprawdzić, czy jesteś prawdziwym pogromcą mitów.
Trening mentalny jest praniem mózgu.
czy
Mentalności nie da się zmienić.
czy
Sportowcem się człowiek rodzi.
czy
Można mentalnie przegrać mecz.
czy
Sukces rodzi się w głowie.
czy
Dobry sportowiec nie potrzebuje treningu mentalnego. Każdy każdemu może zrobić trening mentalny.
czy
W pewnym momencie życia powinno się zakończyć trening mentalny.
czy
Treningiem mentalnym można zrobić dziecku krzywdę.
czy
9. Treningiem mentalnym można się przetrenować.czy
Jesteś ciekawy odpowiedz !?
Przypomnijmy sobie może najpierw, czym jest trening mentalny. Chcesz przeczytać więcej na temat Faktów i mitów np. dotyczących emocji zobacz odcinek #8 Przerwa na Kaczkę i Kropka
Trening mentalny to stosunkowo nowa dziedzina w Polsce, obejmująca psychologię rozwoju, neurodydaktykę, endokrynologię i wiele innych sfer. To dziedzina holistyczna, która łączy pracę głowy (mentalną) z pracą ciała (treningiem). Z racji tego, że obejmuje wiele obszarów, sporo zagadnień jest nadal do odkrycia.
Przeczytaj poniższy artykuł lub odsłuchaj nagranie i dowiedz się więcej.
- Trening mentalny jest praniem mózgu. Prawda czy fałsz?
Tak jest: trening mentalny jest praniem mózgu. Ale!…
Kiedy robisz pranie, możesz zebrać ubrania uszyte z różnych materiałów, mające różne kolory i, nie patrząc w ogóle na metki, wrzucić wszystko do pralki, ustawić pierwszy lepszy program… a potem się dziwić, że pranie nie wyszło, a ubrania się zniszczyły. Możesz też wyprać odzież tak, że będzie świeża, czysta i pachnąca.
W taki właśnie sposób – w pełni świadomie – „pierze się” zawodników podczas treningu mentalnego. Za każdym razem sprawdzam dokładnie, kogo mam w składzie i jaki program będę mogła ustawić. Dopasowuję trening mentalny pod konkretną osobę.
Tak, możemy powiedzieć, że trening mentalny jest praniem mózgu. Umożliwia on przecież pozbycie się indywidualnych zaburzeń, skrzywień, które nabyliśmy. Wskazuje nieprawidłowości i trudności, pozwala je „wyczyścić”. Niestety, termin „pranie mózgu” źle nam się kojarzy. Wielu z nas pamięta PRL i wszechobecną wówczas manipulację danymi czy przekazem. Samo „pranie” nie jest jednak niczym złym. Ważne, aby dobrze dobrać detergenty i program do danych części garderoby 😉
To, jak zestawiamy ludzi, ma ogromne znaczenie.
Mentalności nie da się zmienić. Prawda czy fałsz?
„Starych drzew się nie przesadza”, „On już tak ma”, „To już tak będzie zawsze”, „Mentalności nie da się zmienić” – to wszystko mity.
Takie stwierdzenia mogą się brać z przekonania, że około 25 roku życia komórki nerwowe przestają się namnażać i wchodzą w tzw. fazę GO cyklu komórkowego. Stajemy się dorośli i wydaje nam się, że jesteśmy już w pełni ukształtowanymi ludźmi. Otóż nie. Neuronauka dowodzi, że mózg jest plastyczny i codziennie (do końca życia) jest w stanie tworzyć nowe połączenia neuronalne, tzw. połączenia synaptyczne pomiędzy dendrytami (wypustkami komórek nerwowych). Tym samym może dojść w człowieku do zmiany.
Mentalność jest świadomością, którą zaczynamy tworzyć na początku z naszymi rodzicami, a następnie możemy dokonywać kolejnych zmian również w życiu dorosłym, jeżeli tylko poczujemy w sobie gotowość do zmiany.
- Sportowcem się człowiek rodzi. Prawda czy fałsz?
Fałsz. Możemy się urodzić z talentem. Oczywiście jeśli rodzę się w rodzinie, która jest oddana sporcie lub w danej rodzinie sport jest ważnym elementem, to mogę mieć predyspozycje poprzez nabytą inteligencję ciała i świadomą pracę z ciałem. Ponadto dzieci z rodzin sportowych mogą mieć przewagę, gdyż obserwują nawyki swoich rodziców, ich pracę z porażką, układanie planów, są obecne podczas osiągania sukcesów. Widzą wiele różnych kompetencji i mniej lub bardziej świadomie je przy okazji nabywają.
Zostać sportowcem może jednak każdy – o ile tylko postanowi nim być.
- Można mentalnie przegrać mecz. Prawda czy fałsz?
Fakt. Można mentalnie przegrać mecz, zawody, rozgrzewkę. Może się tak stać m.in. w wyniku:
- silnego stresu, spowodowanego np. wielkością/wagą wydarzenia (zbyt dużą dla danego zawodnika),
- blokad,
- sytuacji rodzinnej,
- nieprzepracowanej emocji,
- zmiany w zespole,
- odejścia trenera lub jakiegoś członka zespołu,
- wielu innych przyczyn, które mogą wpłynąć na psychikę zawodnika i jego kondycję mentalną w danej rozgrywce, meczu czy zawodach.
- Sukces rodzi się w głowie. Prawda czy fałsz?
Sukces z pewnością rodzi się w ciele danego zawodnika. Ale czy w głowie, czy w innej części ciała? Nie zostało to jeszcze zdefiniowane. Jeśli sukces urodzi się w głowie rodzica, może być zarówno blokadą, jak i motorem zawodnika. Warto zwrócić uwagę na samo słowo „sukces” i rozumienie tego słowa. Każdy definiuje go sam i co innego może być dla niego osiągnięciem sukcesu.
- Dobry sportowiec nie potrzebuje treningu mentalnego. Prawda czy fałsz?
I tak, i nie. Dobry sportowiec rzeczywiście może wyróżniać się nie tylko sprawnością fizyczną i talentem w danej dziedzinie sportu, ale też nabytymi wcześniej kompetencjami z zakresu inteligencji emocjonalnej i pewności siebie czy mieć opanowane prawidłowe schematy i narzędzia związane z radzeniem sobie z presją czy stresem.
Do pewnego etapu taki zakres kompetencji może być wystarczający do zdobycia satysfakcjonujących osiągnięć. W takiej sytuacji powyższe stwierdzenie możemy nazwać faktem. W wypadku gdy przyjdzie trudność na tle osobistym, np. wiek nastoletni, który wiąże się z wieloma zmianami w biochemii mózgu i resetem połączeń synaptycznych czy wejściem w wyższą ligę, nabyte umiejętności mogą być niewystarczające. Wówczas trening mentalny pomoże danemu zawodnikowi poprzez odpowiednie ćwiczenia pokonać bariery i wytrenować w sobie kompetencje i zasoby, które pomogą mu osiągnąć lepsze, satysfakcjonujące wyniki i rezultaty w sporcie.
- W pewnym momencie życia powinno się zakończyć trening mentalny. Prawda czy fałsz?
Mit. W życiu nie ma takiego momentu, w którym wiemy już absolutnie wszystko. Trening mentalny przydaje się każdemu, niezależnie od wieku. Owszem, możemy się zablokować w pewnym momencie i pewne treści mogą z perspektywy trenera „nie dojeżdżać” do danego zawodnika trenować mentalnie. Nawet jeśli nasza wiedza jest już bardzo obszerna w tematyce treningu mentalnego i poszerzania swoich horyzontów, ZAWSZE istnieje obszar, w którym dotniemy nową, nieznaną dotąd przestrzeń sportową.
- Treningiem mentalnym można zrobić dziecku krzywdę. Prawda czy fałsz?
To jest fakt. Trening mentalny może zrobić dziecku krzywdę. Aby rodzic mógł dziecku zrobić trening mentalny musi zabezpieczyć 3 przestrzenie. .
- Swoje emocje i uczucia. Czyli przypatrzy się sobie, swoim mechanizmom i strategiom reagowania na swoje emocje i uczucia. W naszej grze OdporniMentalnie.pl i szkolenie on-line wyjaśniające 63 pojęcia związane z tą przestrzenią.
- Wiedzę na temat treningu mentalnego. Czyli twarde fakty na temat wszelkich komunikatów, słów pracy z energią, pracy z grupą i przestrzeni, które trzeba zapełnić wiedzą oraz zmienić swoje działania i słownictwo.
- Akceptację uczestników na trening mentalny. Ich zgodę i świadomość, co się z nimi będzie działo, są niezbędne. Wydaje się to oczywiste, wręcz banalne, jednak wielu uczestników zgłasza, że nie jest świadomych procesów które prowadzi trener czy rodzic z zakresu treningu mentalnego.
Te trzy obszary są absolutną podstawą do przepracowania w sobie przed wykonaniem komukolwiek treningu mentalnego. Działaniom ad hoc pod tytułem „idę i zrobię trening mentalny” mówimy stanowcze NIE. To jest mit, że będziesz dobrym trenerem mentalnym po przeczytaniu jednej książki czy usłyszawszy gdzieś o pewnym ćwiczeniu. Jak mawia Kaczka: prośbujemy Was! Nie róbcie tego.
- Treningiem mentalnym można się przetrenować. Prawda czy fałsz?
Tak, to fakt. Każdy z nas musi mieć gotowość w sobie do zmiany. Jeden zawodnik zmieni coś w dwie godziny, inny będzie potrzebował na to samo tygodnia. Czasem jednak dochodzi do takiego momentu, w którym najzwyczajniej na świecie mamy czegoś za dużo. Szybkość w działaniu i chęć weryfikowania są indywidualnymi cechami osobowości danego człowieka. Ponadto te dwa obszary mogą się zmieniać w zależności od sytuacji, w jakiej się znajduje zawodnik. Zmiana potrzebuje czasu. Przetrenowanie w tym sformułowaniu rozumiemy jako chęć zrobienia czegoś szybko. Trener zawsze pracuje w tzw. odbiciu lustrzanym dla swoich zawodników.